Dobór i wielkość pomieszczenia kotłowego zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest rodzaj i wielkość kotła CO, a także sama lokalizacja kotłowni. Warunki dotyczące pomieszczenia kotłowego, jego usytuowania oraz urządzeń grzewczych regulują Polskie Normy, przepisy BHP i Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 ( z późniejszą nowelizacją z 2013) DzU nr 75, poz. 690. W zależności od typu kotła ( na paliwa stałe, olejowe, gazowe) przewidziano inne parametry i potrzeby. Jednak głównym wymogiem w zakresie usytuowania pomieszczeń kotłowych, obejmującym wszystkie rodzaje kotłów CO jest to, aby kotłownia znajdowała się możliwie centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń. Istotną sprawą jest prawidłowe rozmieszczenie urządzeń, zachowując dostęp do wszystkich elementów instalacji CO. Praktycznie każde pomieszczenie kotłowe wymaga dobrej wentylacji, zapewniającej poprawną pracę kotła z jego mocą nominalną.
Kotłownia dla pieca na paliwa stałe
Zgodnie z przepisami pomieszczenie kotłowe dla kotła na paliwa stałe najlepiej zlokalizować w piwnicy. Większość nowopowstających budynków (szczególnie domków jednorodzinnych) przeważanie nie posiada piwnicy. W tym wypadku przepisy określają, aby kotłownia znajdowała się poniżej 0,5 metra od najniższej kondygnacji użytkowej budynku. Paliwa stałe (np. węgiel i jego pochodne) są surowcami brudzącymi. Dlatego już na etapie projektowania budynku należy zaplanować dwa wejścia do kotłowni, która ma również służyć, jako magazyn opału.
Warunki techniczne zawarte w normie PN-87/B-02411 stanowią podstawę do projektowania kotłowni na paliwa stałe. W normie zawarte są wytyczne dotyczące wymagań co do usytuowania pomieszczenia kotłowego oraz wymogów jakie muszą spełniać same budynki. Instalowanie kotłów o mocy nominalnej do 10 kW dopuszcza się w pomieszczeniach niemieszkalnych o kubaturze co najmniej 30 m3. Zgodnie z normą kubatura pomieszczenia musi wynosić 4 m3 na 1 kW mocy cieplnej kotła. Do paleniska kotła należy zapewnić dopływ powietrza w ilości co najmniej 10 m3/h na 1 kW mocy kotła. Kotłownie o mocy do 25 kW najlepiej usytuować w miarę centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń. Inne warunki, jakie musi spełniać kotłownia na paliwa stałe:
• Fundament pod kocioł CO powinien być zbudowany z materiałów niepalnych. Należy go podnieść 5 cm nad poziomem podłogi i zabezpieczyć stalowymi kątownikami.
• Podłoga również musi być wykonana z materiałów niepalnych lub obita blachą stalową o grubości 0,7 mm w odległości co najmniej 0,5 m od krawędzi kotła. W podłodze należy wykonać wpust podłogowy.
• W pomieszczeniu kotłowni należy zainstalować oświetlenie sztuczne, warto też zapewnić oświetlenie naturalne oraz jedno gniazdko elektryczne o napięciu nieprzekraczającym 24 V.
• Kocioł powinien być usytuowany co najmniej 0,7 m od tylnej ściany, z boku nie mniej niż 1 m, a z przodu od przeciwległej ściany co najmniej 2 m. Należy zapewnić swobodny dostęp do kotła podczas jego konserwacji.
• Wysokość kotłowni powinna być 2,2 m. W istniejących już budynkach dopuszcza się wysokość pomieszczenia kotłowego 1,9 m- pod warunkiem zapewnienia dobrej wentylacji.
• Otwór nawiewny o przekroju min. 200 cm2, powinien być otwarty i umieszczony nie wyżej niż 1 m nad podłogą. Kanał wywiewny o przekroju co najmniej 14×14 cm, z otworami: wlotowym pod stropem i wylotowym nad dachem budynku.
• Przekrój komina minimum 20 x 20 cm.
• W budynkach gdzie znajduje się poniżej kotłowni kondygnacja użytkowa, podłogi i ściany, wszystkie przejścia przewodów w podłodze i w ścianach do wysokości 10 cm oraz progi drzwi do wysokości 4 cm muszą być wodoszczelne.
• Należy zagospodarować miejsce lub wydzielić oddzielne pomieszczenie na skład paliwa o powierzchni, zapewniającej zgromadzenie surowców opałowych na cały sezon grzewczy.
• Żużel i popiół z pieca należy gromadzić w metalowych pojemnikach, które należy codziennie opróżniać.
Kotłownie powyżej 25 kW muszą spełniać wymagania, dotyczące odporności ogniowej, sposobu otwierania drzwi wejściowych do kotłowni, wentylacji składów paliwa oraz odpadów, a także oświetlenia.
Kotłownia na piec gazowy
Wymagania dotyczące kotłów gazowych określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury. Zgodnie z ustawą kotły CO do 30 kW z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin można instalować w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi, o kubaturze co najmniej 8 m3. Urządzenia z zamkniętą komorą spalania i z odprowadzeniem na zewnątrz powietrza można instalować w pomieszczeniach o kubaturze 6,5 m 3.
Piece gazowe powyżej 30 kW muszą być montowane w pomieszczeniach technicznych lub w wolnostojącej kotłowni na terenie posesji. Wysokość kotłowni powinna być 2,2 m. W istniejących już budynkach dopuszcza się wysokość pomieszczenia kotłowego 1,9 m- pod warunkiem zapewnienia dobrej wentylacji:
– kanał wentylacji grawitacyjnej- zakończony otworem z kratką pod sufitem;
– nawiew realizowany bezpośrednio z zewnątrz, z otworem nawiewnym w ścianie lub w sąsiednim pomieszczeniu;
– przewód kominowy dedykowany do odpowiedniego rodzaju kotła.
Kotły CO gazowe z zamkniętą komorą spalania, wyposażone w koncentryczne przewody powietrzno- spalinowe można zamontować w każdym pomieszczeniu, niezależnie od zastosowanej w nim sposobu wentylacji.
Kotłownia dla kotła na olej opałowy
Zgodnie z rozporządzeniem (§136) możliwe są następujące lokalizacje pomieszczeń przeznaczonych do instalowania kotłów na olej opałowy:
• kotły o łącznej mocy cieplnej nominalnej mniejszej niż 30 kW mogą być instalowane w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi, w pomieszczeniach pomocniczych w mieszkaniach lub w pomieszczeniach zgodnych z wymaganiami dla kotłowni olejowych o większych mocach;
• kotły o łącznej mocy cieplnej nominalnej większej niż 30 kW, ale mniejszej od 2000 kW powinny być instalowane w wydzielonych pomieszczeniach technicznych, przeznaczonych wyłącznie do tego celu, zlokalizowanych w piwnicy lub na najniższej kondygnacji nadziemnej w budynku. Kotłownia może być również zlokalizowana w budynku wolno stojącym przeznaczonym wyłącznie na ten cel;
• kotły o łącznej mocy cieplnej nominalnej powyżej 2 000 kW powinny być instalowane w budynku wolno stojącym przeznaczonym wyłącznie na kotłownię.
Jeśli kotły opalane olejem opałowym znajdują się w pomieszczeniu znajdującym się nad inną kondygnacją użytkową, to podłoga, a także ściany do wysokości 10 cm oraz progi drzwiowe o wysokości 4 cm w tym pomieszczeniu powinny być wodoszczelne. Warunek wodoszczelności dotyczy również wszystkich przejść przewodów w podłodze oraz w ścianach do wysokości 10 cm.
Dla kotłów opalanych olejem opałowym obowiązują następujące wymagania dotyczące minimalnych wymiarów pomieszczenia:
• maksymalne, łączne obciążenie cieplne, służące do określania wymaganej kubatury pomieszczenia, w którym będą zainstalowane kotły o mocy do 2000 kW, nie może być większe niż 4650 W/m3,
• kubatura pomieszczenia z kotłami na olej opałowy, o łącznej mocy cieplnej nominalnej wyższej od 2000 kW, powinna być określona indywidualnie z uwzględnieniem wymagań technicznych i technologicznych, a także eksploatacyjnych,
• wysokość pomieszczenia, w którym instaluje się kotły na olej opałowy nie może być mniejsza niż 2,2 m, a kubatura nie mniejsza niż 8 m3.